Z zaciekawieniem obserwujemy nawyki osób sukcesu. Nierzadko chcemy inspirować się ich poczynaniami – bo może podobne zmiany uda nam się wdrożyć we własne życia? Najlepiej jak najszybciej.

Nawyki to najmniejsze elementy naszej codzienności, jednak za małym rozmiarem stoi… sporo przekonań – także takich, które niekoniecznie mają pokrycie w faktach.

Mity na temat nawyków

Mit nr 1: Nawyk można wykształcić w 21 dni

Słynne 21 dni… Początków tego mitu należy szukać w latach 60. XX wieku. Chirurg plastyczny Maxwell Maltz w jednej ze swoich publikacji zanotował obserwację, wedle której pacjenci przyzwyczajają się do nowych twarzy w ciągu ok. 21 dni.

Dlaczego ten mit – choć nie ma zbyt wiele wspólnego z nawykami, jakie budujemy na co dzień – zyskał popularność? Przede wszystkim dlatego, że wiara w to, iż można szybko zmienić swoje życie – zaledwie w trzy tygodnie! – jest motywująca. Szukamy prostych i szybkich rozwiązań. 21 dni wydaje się dostatecznie krótkim okresem, by wprowadzenie zmiany w życie było wykonalne, ale też wystarczająco długim, by wydał się istotny.

Jak jest naprawdę? Rzeczywistość jest bardziej złożona, a nawyki nie są sobie równe – te bardziej skomplikowane mogą wymagać więcej czasu, nie mówiąc już o różnicach indywidualnych pomiędzy poszczególnymi osobami. Trudno więc jednoznacznie określić, w jakim czasie można wykształcić nowy nawyk.

Mit nr 2: Nawyk to działanie, jakie wykonujemy każdego dnia

Postrzeganie nawyku jako codziennie wykonywane działanie ma swoje korzenie w obserwacji codziennych rutyn – w końcu wydaje się, że łatwiej będzie wprowadzić nawyk w życie, jeśli dane działanie będziemy wykonywać codziennie. To uproszczenie ułatwia rozumienie koncepcji nawyków i wprowadzanie ich w życie, jednak żeby mówić o nawyku, wcale nie trzeba każdego dnia powtarzać danej czynności. O wiele ważniejsze jest wykonywanie działania po wystąpieniu określonego bodźca – tzw. wskazówki. Wypracowany nawyk wystąpi za każdym razem po wskazówce, niezależnie od tego, czy dzieje się to codziennie.

Mit nr 3: Do wykształcenia nowego nawyku wystarczy silna wola

Mit, że do wykształcenia nowego nawyku wystarczy silna wola, ma swoje korzenie w przekonaniu o sile ludzkiej determinacji i motywacji. Wiele osób wierzy, że wystarczą silne postanowienia, aby wprowadzić trwałe zmiany w swoim życiu. Na kształtowanie nawyków składa się jednak o wiele więcej czynników, także indywidualnie zróżnicowanych.

Fakty na temat nawyków

Fakt nr 1: Większość nawyków jest neutralna

Wiele naszych codziennych działań, takich jak mycie zębów, ubieranie się czy robienie kawy jako pierwsza rzecz po przebudzeniu, to nawyki. Nie są one ani szczególnie korzystne, ani szkodliwe – po prostu są częścią naszej codziennej rutyny i pomagają nam funkcjonować efektywnie.

Fakt nr 2: Można jednocześnie budować więcej niż jeden nawyk

Niektóre nawyki mogą wzajemnie się wspierać i wzmacniać. Nawyki związane np. ze zdrowym żywieniem i zwiększeniem codziennej aktywności fizycznej mogą się wzajemnie uzupełniać, ponieważ dotyczą zdrowego stylu życia. Ważne jest jednak, by stopniowo budować nowe nawyki i nie rzucać się od samego początku na głęboką wodę – nawyki powinny być dopasowane do naszego stylu życia i zasobów czasowych.

Jak zbudować nawyk? Pętla nawyku

W procesie budowy nawyków warto zastosować tzw. pętlę nawyku. Koncepcja opiera się na trzech elementach: wskazówce, nawyku i nagrodzie. Wskazówka to sygnał, który uruchamia nawyk. Może być elementem otoczenia, porą dnia, emocją czy innym zachowaniem. Nawyk to samo działanie, które wykonujemy automatycznie w odpowiedzi na wskazówkę. Nagroda może być fizyczna, emocjonalna (np. poczucie osiągnięcia celu) lub symboliczna (np. komplement). Po wykonaniu działania otrzymujemy nagrodę, która wzmacnia naszą motywację do powtarzania tego samego zachowania w przyszłości.

Nawyki – i co dalej?

Świadome kształtowanie nawyków, które nam służą, ma duży wpływ na zachowanie dobrostanu psychicznego. Dodatkowo proces budowania nawyków pozwala na wzmocnienie poczucia kontroli nad własnym życiem, zwiększa pewność siebie i efektywność w codziennych zadaniach. Warto więc docenić rolę nawyków w dążeniach do dobrego życia.